Łożysko

Łożysko jest to część maszyny pozwalająca na przemieszczanie się różnych części maszyny, zwykle pozwalając na wzajemny ruch między nimi.

Wynalazek łożyska w formie drewnianych rolek pozwalających na przemieszczanie obiektu był znany w starożytności, być może wcześniej niż wynaleziono koło.
Najstrszy odnaleziony ślad łożyska to drewniane łozysko kulkowe wspierające obrotowy stół, który został odnaleziony w pozostałościach po wrakach rzymskich statków we Włoszech w jeziorze Nemi. Wraki zostały datowane na 40 rok naszej ery.

Łożysko toczne - część mechaniczna w której pomiędzy dwoma pierścieniami łożyska znajdują się elementy toczne. Pierścień wewnętrzny osadzony jest na wale lub innym elemencie. Pierścień zewnętrzny umieszczony jest także nieruchomo w oprawie lub w innym elemencie nośnym. Elementy toczne umieszczone są pomiędzy pierścieniami i stykają się z ich bieżniami zapewniając obrót pierścieni względem siebie. Dodatkowymi elementami łożyska tocznego mogą być koszyczki utrzymujące elementy toczne w stałym do siebie oddaleniu, a także uszczelnienia wydłuzające żywotność łożysk w w zanieczyszczonym środowisku.

Ze względu na kształt elementu tocznego łożyska dzielimy na:

• łożyska kulkowe
• łożyska walcowe
• łożyska stożkowe
• łożyska baryłkowe
• łożyska igiełkowe

Ze względu na rodzaj obciążeń przenoszonych przez łożysko:

• łożysko poprzeczne
• łożysko skośne
• łożysko wzdłużne

Łożysko kulkowe

Łożysko kulkowe - łożyska toczne w których elementami tocznymi są kulki.
Występują jako jednorzędowe i dwurzędowe, z blaszkami ochronnymi lub z uszczelkami gumowymi w następujących seriach : 160, 161, 618, 619, 60, 62, 63, 64, (Z, 2Z, RS, 2RS), 42, 43. Łożyska kulkowe zwykłe mają szeroki zakres zastosowania. Są one proste w budowie nierozłączne, zdolne do pracy przy wysokich prędkościach obrotowych. Dzięki tym właściwościom, a także niskiej cenie, łożyska kulkowe zwykłe są najbardziej rozpowszechnionym rodzajem łożysk.

Łożysko walcowe

Łożysko walcowe - należy do grupy łożysk tocznych. Łożyska te mają charakter rozłączny, tj. przynajmniej jeden z pierścieni pozbawiony jest jednej bieżni, umożliwiając montaż i nieznaczne przemieszczenia względem oprawy w czasie pracy. Nazwa pochodzi od walcowego kształtu elementów tocznych. Łożyska walcowe mają najmniejszy moment tarcia spośród wszystkich łożysk, znacznie większą nośność niż łożyska kulkowe, ale są bardzo wrażliwe na niewspółosiowość wału i oprawy. Podobne właściwości mają łożyska dwurzędowe i wielorzędowe. Dzięki małej średnicy zewnętrznej, dużej nośności oraz sztywności stosuje się je do łożyskowania walcarek, wrzecion obrabiarek do metali.

Łożysko stożkowe

Łożysko stożkowe - jest to łożysko toczne, w krórym elementy toczne mające zazwyczaj kształ stożków ściętych, poruszają się po bieżni, która również jest stożkiem. Łożysko to charakteryzuje się tym, że obciążenia osiowe które może przenieść, są tego samego rzędu, co obciążenia promieniowe, które może przenieść. Elementami tocznymi w łożysku stożkowym są stożki o niewielkiej zbieżności. Linie rzutowania wszystkich powierzchni stożkowych przecinają się w jednym punkcie osi łożyska. Stosunek maksymalnych obciążeń promieniowych do obciążeń osiowych, jakimi może być obciążone łożysko, zależy od odległości tego punktu do powierzchni czołowej łożyska. Jest to typowe łożysko dzielone - każdy z pierścieni łożyska, jak i koszyk z elementami tocznymi można od siebie oddzielić bez użycia większej siły. Dlatego też, po zainstalowaniu łożyska na wale, musi być ono cały czas obciążone spoczynkową siłą osiową. Z powodu tej specyficznej - dzielonej konstrukcji, łożysko to nie jest produkowane z wbudowanymi uszczelnieniami. Aby zapewnić więc odpowiednie smarowanie i zabezpieczyć przed wypływem środka smarnego, łożyska te osadza się w specjalnych oprawach łożyskowych, lub w zamkniętych komorach łożyskowych. Łożyska stożkowe, tak jak większość innych łożysk tocznych, mogą być wykonane jako jedno-, lub wielorzędowe (sposród wielorzędowych, najczęściej spotyka się łożyska stożkowe czterorzędowe, które służą do łożyskowania walców.

Łożysko baryłkowe

Łożyska baryłkowe - poprzeczne są łożyskami wahliwymi, przeznaczonymi do przenoszenia dużych obciążeń. Mają one dwa rzędy baryłek, kulistą bieżnię pierścienia zewnętrznego oraz dwie bieżnie na pierścieniu wewnętrznym. Dzięki wahliwości nie są wrażliwe na błędy współosiowości opraw i ugięć wałów, a skośne ułożenie baryłek w stosunku do osi łożyska pozwala na przenoszenie, oprócz obciążeń poprzecznych, dodatkowo obciążeń wzdłużnych w obu kierunkach.
Kulista bieżnia pierścienia zewnętrznego powoduje, że pierścień wewnętrzny wraz z koszykiem i częściami tocznymi może się wychylać. Dopuszczalny kąt wychylenia zależy od rodzaju obciążenia łożyska. Jeżeli łożysko jest obciążone wyłącznie siłą poprzeczną, wychylenie może wynosić do 2°, natomiast przy jednoczesnym obciążeniu siłą poprzeczną i wzdłużną maksymalny kąt wychylenia nie powinien przekraczać 0,5°. W ostatnich latach łożyska baryłkowe ulegały wielu modyfikacjom konstrukcyjnym mającym na celu podwyższenie ich nośności. Na specjalne zamówienie mogą być dostarczane z luzem poprzecznym pomniejszonym C2 lub luzami większymi od normalnego; C3, C4 i C5. Łożyska baryłkowe przeważnie są produkowane z koszykami masywnymi wykonanymi z mosiądzu lub ze stali. W łożyskach mniejszych wymiarów są stosowane również koszyki tłoczone z blachy stalowej. Łożyska baryłkowe mogą być smarowane zarówno smarem mazistym, jak i olejem. Większe łożyska, w celu zwiększenia skuteczności smarowania, mają na pierścieniu zewnętrznym rowek z trzema otworami smarowniczymi. Łożyska takie mają dodatkowe oznaczenie W33 za numerem łożyska.

Łożysko igiełkowe

Łożyska igiełkowe - składają się z dwóch pierścieni i wianuszka igiełek z koszykiem, który prowadzi dużą liczbę igiełek i zapobiega ich wypadaniu. Podstawową cechą łożysk igiełkowych jest ich duża nośność przy nieznacznej wysokości zabudowy.Łożyska igiełkowe poprzeczne są wykonywane z koszykami blaszanymi. Łożyska o średnicy zewnętrznej powyżej 20 mm mają na pierścieniu zewnętrznym rowek i otwór do doprowadzenia smaru. Łożyska igiełkowe cienkościenne mają pierścień zewnętrzny tłoczony z blachy stalowej. Są stosowane zwykle bez pierścieni wewnętrznych. Pierścienie wewnętrzne do tych łożysk należy stosować wyłącznie wtedy, gdy nie jest możliwe odpowiednie wykonanie powierzchni czopa.

Bardzo ważnym elementem wydłużajacym żywotność łożyska jest odpowiednio dobrany smar. Więcej informacji o smarach i ch doborze znajdziesz tutaj.

Więcej informacji uzyskasz wysyłając maila abs.cmt@o2.pl

Zespół "ABS Serwis"